مدار های کنترل

1.اجزای تشکیل دهنده ی مدارهای کنترل
2.کنتاکتوریا کلیدمغناطیسی واجزای تشکیل دهنده ی آن
3.مزایای استفاده از کنتاکتور
4.شناخت مشخصات فنی کنتاکتور
5.شستی استپ استارت و سلکتورو سوئیچ های فرمان
6.رله ی«بیمتال»
7.کلید محافظ
8.لامپ سیکنال
9.فیوزها
10.لیمینت سوئیچ ها
11.کلید شناور
12.رله ی زمانی «تایمر»
13.رله ی زمانی بیمتال یا حرارتی «تایمر حرارتی »
14.آمپر متر
15.اندازه گیری اختلاف سطح الکتریکی
16.کلید ولت متر
17.ساختمان کابل ها و شرایط قرار دادن کابل ها
18.اتصال کابل به کابل شو
19.کلید اهرمی یا غلتکی
20.علائم اختصاری و حروف شناسایی
21.شمای فنی یا تک خطی
22.شمای مسیر جریان
23.نقشه ی مدار قدرت
*اجزای تشکیل دهنده ی مدارهای کنترل یا قدرت*
1.کنتاکتور«کلید مغناطیسی » 2.شستی استپ استارت 3 .رله ی حرارتی 4.رله ی مغناطیسی 5.لامپ ها ی سیگنال 6.فیوزها 7.لیمیت سویچ ها 8.کلید های طابع فشار 9.کلیدهای شناور 10.چشم های الکتریکی
11.تایمر، وانواع آن 12 .ترموستات
13. کلیدهای تابع دورو...

*کنتاکتوریاکلیدمغناطیسی واجزای آن*
¬
کنتاکتوربا استفاده ازخاصیت الکترومغناطیس مانند رله تعدادی
کنتاکت را به یکدیگر وصل رااز یکدیگرجدامی کندازاین
خاصیت جهت قطع و وصل یا تغییراتصال مدار استفاده می شود
این کلید از دو هسته به شکل Eیا Uکه یکی ثابت و دیگری متحرک
است تشکیل میشود.در میان هسته ی ثابت یک بوبین یا سیمپیچ قرار
دارد.وقتی بوبین به برق وصل میشود با استفاده از خاصیت
مغناطیسی نیروی کششی فنررا خنثی میکندو هسته ی فوقانی را به
هسته ی تحتانی متصل کرده باعث میشودکه تعددی کنتاکت عایق شده
از یکدیگر به ترمینال های ورودی و خروجی کلید متصل شود و یا
باعث باز شدن کنتاکت های بسته کنتاتورگردد.در صورتی که مدار
تغذیه ی بوبین کنتاکتور قطع شود،در اثر نیروی فنری که داخل کلید
قرار دارد هسته ی متحرک دوباره به حالت اول باز میگردد.

*اجزای تشکیل دهنده کنتاکتر*
1.قاب نگهدارنده قسمت فوقانی2.فلزنگهدارنده پیچ کنتاکتربرروی قاب3.بوبین کنتاکتور4.هسته ی ثابت5.حلقه اتصال کوتاه برای جلوگیری ازلرزش6.فنربرگشت کنتاکتها به وضعیت عادی7.قاب نگهدارنده کنتاکتهای تحتانی8.کانال یامعبرکنتاکتهای متحرک9.فنرپشت کنتاکت متحرک مربوط به مدارقدرت10.نگهدارنده فنرپشت کنتاکت متحرک مربوط به مدارقدرت11.کنتاکتهای متحرک مربوط به مدار فرمان
12.کنتاکت های متحرک مربوط به مدار فرمان13.فنر پشت کنتاکت متحرک مربوط به مدار فرمان 14.نگهدارنده ی فنر کنتاکت متحرک مربوط به مدار فرمان 15. بست متصل کننده ی
قاب تحتانی به فوقانی 16.کانال و پیچ مربوط به کنتاکت مدار فرمان 17.ترمینال اتصال سیم بوبین 18.هسته ی متحرک

*مزایای استفاده از کنتاکتور ها *
1. مصرف کننده از راه دور کنترل می شود 2. مصرف
کننده ازچند محل کنترل میشود 3.امکان طراحی مدار فرمان اتو ماتیک برای مرحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد 4. سرعت قطع و وصل کلید زیاد و استهلاک آن
کم است 5. از نظر حفاظتی مطمئن تر اند و حفاظت مناسب تر و کامل تر دارند 6.عمر مؤثرشان بیشتر است 7. هنگام قطع برق مدار مصرف کننده نیز قطع میشود و به استارت مجدد نیاز پیدا می کند؛در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلوگیری می گردد.

*شناخت مشخصات فنی کنتاکتور *
نوع کنتاکتور: با توجه نوع مصرف کننده و شرایط کار، کنتاکتور ها دارای قدرت و جریان عبوری مشخصی برای ولتاژ های مختلف هستند .بنابراین باید به جدول و مشخصات کنتاکتور توجه کافی مبذول کرد و انتخاب کنتاکتور را منطبق برمشخصات مورد نیاز قرار داد . برای اتصال مصرف کننده به شبکه باید از کلید یا کنتاکتوری با مشخصات مناسب استفاده کرد که کنتاکت های آن تحمل جریان راه اندازی و جریان دائمی را داشته باشدو همچنین در صورت اتصال کوتاه ،جریان لحظه ای زیادی که از مدار عبور می کند و یا جرقه ای که هنگام قطع مدار میشود صدمه ای به کلید نزند. بدین منظور و برای این که بتوانیم پس از طراحی مدار،کنتاکتور مناسب را برای اتصال مصرف کننده به شبکه انتخاب کنیم ،باید با مقادیر نامی مربوط به کنتاکتور آشنا شویم . این مقادیر برای کلید ها ی غیر مغناطیسی ، مانند کلید اهرمی و غلتکی نیز وجود دارد .

**شستی استپ استارت و سلکتورسوئیچ های فرمان **
شستی ها از جمله وسایل فرمان هستند که تحریک آن ها به وسیله ی دست انجام میگردد و در انواع مختلف و برای کاربرد های متفاوت طراحی میشود. شستی ها یی که پس از تحریک دو کنتاکت وصل را قطع میکنند شستی استپ «قطع » و شستی هایی که پس از تحریک دو کنتاکت، قطع را وصل میکنند شستی استارت «وصل » نامیده میشوند.شستی
هایی که هر دو عمل را در یک زمان انجام میدهند،به
شستی استپ استارت دوبل معروف هستند

*رله ی حرارتی «بیمتال» *
دستگاه های الکتریکی را باید در مقابل خطرات وخطاهای احتمالی حفاظت کرد. یکی از راه های حفاظتی موتور های الکتریکی ، استفاده از رله ی حرارتی و رله ی مغناطیسی است . رله ی حرارتی ، موتور را در مقابل بار زیاد محافت می کنند اصول ساختمان آن از دو فلز که دارای ظریب انبساط طولی مختلف هستند تشکیل شده است از خاصیت بی متال در فیوزها ، رله ها ی بی متال استفاده ی شود . رله ها ی بار زیاد « بیمتال » قابل تنظیم است و در مقابل اضافه بار از یک و پنج صدم تا ده برابر جریان نامی ، موتور را قطع می کند .

*کلید محافظ*
این کلید موتور را در مقابل اتصال کوتاه و اضافه بار حفاظت میکند .برای عمل رله ، معمولاُ آن را روی جریان معینی تنظیم می کنند « یک و نیم تا یک و هشت دهم جریان نامی » . وقتی که جریان از حد تنظیم شده بیشتر شود عضو حرارتی رله عمل کرده مدار را قطع میکند . عضو مغناطیسی این رله از یک هسته ی آهنی ثابت ویک هسته ی متحرک و یک بوبین تشکیل شده است؛ به طوری که هسته ی مترک از طریق نیروی یک فنر به طرف بالا کشیده شده است . وقتیکه جریان از حد تنظیم شده بالا تر رود یا در مدار اتصل کوتاه به وجود آ ید ، بوبین مغناطیس شده هسته ی متحرک را به سمت پایین میکشد و باعث قطع کنتاکت ها ی متصل به هسته ی متحرک میشود ؛ در نتیجه رله مدار را قطع می کند مدت زمان عمل رله بسیار کم است؛ به همین دلیل این رله را رله ی سریع میگویند.

*لامپ های سیگنال*
لامپهای علامت دهنده یالامپ های سیگنال درکلیه دستگاهای صنعتی وتابلوهای توضیع وفرمان به کارمی روند.نوع استفاده هزلامپ متفاوت است.این لامپ به عنوان لامپ خبراستفاده می شودومیتواندروشن بودن، خاموش بودن ویاعیب دستگاه و....رانشان دهد.لامپ های سیکنال راقبل ازهربارکارانداختن دستگاه صنعتی بایدبوسیله کلیدمخصوص امتحان کردوازسالم بودن مداروهمچنین لامپ آن کاملا مطمئن شدتادرصورت بروزخطا درمداربتواندبه خوبی عمل کند.

*فیوزها*
درکلیه تأسیسات الکتریکی برای جلوگیری ازصدمه دیدن ومعیوب شدن وسایل ونیزبرای قطع کردن دستگاهای معیوب ازشبکه که براثرعوامل مختلف ازقبیل نقصان عایق بندی ،ضعف استقامت الکتریکی ومکانیکی وازدیادبیش ازحدجریان مجاز« اتصال کوتاه»وسایل حفاظتی مختلفی به کارمی رود.این وسایل بایدطوری انتخاب شودکه دراثرضافه باریااتصال کوتاه درکوتاه ترین زمهن ممکن وقبل ازاینکه صدمه ای به سیم هاوتجهیزات الکتریکی شبکه برسد،مدارقسمت معیوب راقطع کند.یکی ازاین وسایل حفاظتی فیوزاست.فیوزهاازنظرزمان قطع برحسب منحنی ذوب سیم حرارتی داخل آنهابه دونوع تندکارو کندکارتقسیم میشوند.فیوزهای تندکارزمان قطع کمتری نسبت به فیوزهای کندکاردارندوبه همین دلیل درمصارف روشنایی به کارمیروند.فیوزهای کندکاردارای زمان قطع طولانی تری هستندودرنتیجه برای راه اندازی موتورالکتریکی به کار می روند .تحمل جریان راه اندازی موتوردرحدود3تا7برابر
جریان نامی است که برروی کلیه فیوزها جریان نامی آنها نوشته شده است.این جریان کمترازجریان ماکزیمم فیوزاست.فیوزهادرانواع فشنگی،اتوماتیک«آلفا»،مینیاتوری،بکس،کاردی«تیغه ای»،شیشه ای یاکارتریج وفیوزهای فشارقوی ساخته می شوند. معمولاً فیوزهایی که درمدارقدرت به کارمی روند،مدارکنتاکتوررادرمقابل اتصال کوتاه محافظت می کنند؛یعنی درواقع حفاظت سیم های رابط مدار رانیزبه عهده دارند.بنابراین درمدارهایی که مثلاًفیوز25آمپری به کارمی رود،ممکن است درمدارفرمان آنهاازسیم 1یا5/1استفاده می شود.پس لازم است مدارفرمان بافیوزجداگانه ای محافظت شود.فیوزهای اتوماتیک یاآلفا نوعی فیوزخودکاراست که عبورجریان بیش ازحدازآ ن باعث قطع مدارمی شود؛اما می توان دوباره شستی آن راته داخل فشردتاارتباط برقرار گردد.بعضی ازفیوزهای خودکار دوعمل جریان زیادوبارزیاد رادرمدارهاکنترل می کنند؛اماپس ازقطع شدن،بایدپس ازمدت کمی دوباره شستی مربوط به آن رافشارداد تامدارراوصل کند.

*لیمیت سوئیچ «سوئیچها ی محدود کننده »*
این نوع کلید ها معمولاً برای فرمان ها ی مکانیکی یا محدود کردن حرکت دستگاهی به کار می روند . ساختمان داخلی آنها مانند استپ استارت ها است و به صورت ساده و دوبل و چند کنتاکته ساخته می شوند.کار برد و ساختمان خارجی لیمیت سویچ ها متفاوت بوده بستگی مستقیم به چگونگی سیسم مکانیکی دستگاه دارد.

*کلید های شناور *
کلید های شناور برای کنترل سطح آب یا مایعات داخلی منبع ها، استخر ها و مخازن مورد استفاده قرار میگیرد.ساختمان این کلید از وزنه ی تعادل ، یک قسمت شناور و یک میکرو سوئیچ تشکیل شده است.هنگامی که قسمت شناورراباتوجه به شکل کارتنظیم می کنند باتغییرسطح مایع داخل مایع داخل مخزن،شناورتغییرمکان داده به میکروسوئیچ داخل کلید فرمان می دهدوباعث قطع ووصل مدارمیشود.

*چشم های الکتریکی« سنسور ها »*
این وسیله نوعی کلید فرمان دهنده است که بدون بر خورد فیزیکی با دست یا هر وسیله ی دیگر ی توسط سیستم چشم الکتریکی از فاصله ی حد اقل یک میلی متر و حد اکثر هشت متر واکنش نشان می دهد و فرمان صادر می کند؛
همچنین به وسیله ی رله ای که در داخل آن به کار رفته ، کنتاکت ها یی را باز می کند یا می بندد و در نتیجه به دستگاه ها ی مورد نظر فرمان می دهد. از این کلید در دستگاه های صنعتی و خطوط تولید استفاده ی فراوان می شود.

*رله ی زمانی «تایمر »و انواع آن *
یکی از وسایل فرمان دهنده ی مدار های کنترل اتوماتیک،
تایمر ها یا رله ها ی زمانی هستند که وظیفه ی کنترل مدار را برای مدت زمان معین به عهده دارند. رله های زمانی و انواع مختلف ساخته میشوند:
الف: رله ی زمانی موتوری یا الکترو مکانیکی
ب: رله ی زمانی الکترو نیکی
پ: رله ی زمانی نیو ماتیکی «با فشار هوا »
ت: رله ی زمانی بی متال یا حرارتی
ث: رله ی زمانی هیدرولیکی

*رله ی زمانی موتوری یا الکترو مکانیکی *
این نوع تایمر از یک موتو ر کوچک تشکیل شده است که از طرق چرخ دنده یک دیسک را در مقابل میکرو سوئیچ
می چرخاند .

*رله ی زمانیه الکتریکی *
از تایمر های الکترونیکی برای تنظیم زمان هایی کمتر از ثا نیه تا چندین ثانیه استفاده می شود.در ساختمان این نوع تایمرها،از مدارها و اجزای الکترونیکی استفاده شده است در نوعی از این تایمرها با شارژ و دشارژ شدن یک خازن بوبین یک رله ی کوچک تحریک میشود.اصول ساختمان این نوع تایمرها بر مبنای مدار «R C خازن و مقاومت »
و بر حسب تأخیر زمانی استواراست تنظیم این نوع تایمر ها بستگی به مقدار مقاومت سر راه خاز ن دارد .

*رله ی زمانیه نیو ماتیکی *
در این تایمر خاصیت ذخیره سازی و فشوردگی هوا استفاده می شود . به این ترتیب که رله در موقع رها شدن ، خیلی راحت رها میشود .

*رله ی زمانی بیمتال یا حرارتی *
این نوع تایمر با استفاده از خاصیت بیمتال کار می کند و در انواع رله ی حرارتی ذوب شونده ، رله ی حرارتی بیمتال و رله ی حرارتی منعکس کننده ی میله ای ساخته می شود زمانی که جریان از بیمتال عبور می کند گرم میشود و پس از مدتی در اثر تغییر شکل عمل کرده و مدار را قطع یا وصل می کند ، دقت این نوع تایمر زیاد نیست وآب وهوای محیط برآن اثر می گذارد.

*رله ی زمانی هیدرولیکی *
در این رله ها ازسیستم هیدرولیکی جهت تأخیر در مدار استفاده می شود.طرز کارآ ن طوری است که وقتی جریان برق به رله وصل می شود، مقداری روغن در داخل آ ن جابه جا میگردد.

*ترموستات *
ترموستات نوعی رله ی حرارتی است که در مقابل درجه حرارت محیط حساس بوده و عمل میکند. این وسیله در دستگاه های مختلف صنعتی دارای کاربرد فراوان است و وظیفه ی تعادل حرارتی دستگاه را به عهده دارد در صورتی که درجه حرارت از حد تنظیم شده بیشتر شود این رله عمل می کند و باعث قطع مدار فرمان می شود .

*دستگاهای اندازه گیری پرتابل«قابل حمل»*
این دستگاه ها کاربردوسیعی درصنعت برق دارند،این دستگاها به دوصورت دیجیتال وآنالوگ درکارخانه جات ساخته میشوند.ازآنجاکه این دستگاها کمیت های مختلف راهمچون«جریان،ولتاژ،مقاومت و...»رااندازه گیری می کنددراصطلاح باعناوین آوومتر«A.V.W »وبامالتی مت ردربازاربه فروش می رسند. کمیت ها ی الکتریکی موردسنجش دراین دستگاه ها درمحدوده ی بسیاروسیع وبادقت قابل قبولی اندازه گیری می شوند.مالتی مترهای دیجیتالی دارای تنوع وانعطاف وقیمت ارزان تری نسبت به مالتی مترهای آنالوگ هستند.
آمپرمتر:مقدارجریان الکتریکی عبوری ازیک مصرف کننده یک فازیاسه فازبه وسیله ی آمپرمترانجام می شود.این اندازه گیری به سه روش صورت می گیرد:

1.به طورمستقیم درمسیرجریان قرارمی گیردومقدارکمیت موردسنجش رااندازه گیری کرده وآن رانمایش میدهد. دراندازه گیری به روش مستقیم بایدبه این نکات توجه کرد:1.دستگاه قادر به اندازه گیری جریان متناوب باشد.2.جریان مورد سنجش از جریان مجاز آ مپر متر بیشتر نباشد . 3.آمپر متر هایی که به صورت غیر مستقیم و به وسیله ی ترانسفورماتورمبدل مقدار جریان های بسیار زیاد عبوری از هر سیم برق داررا اندازه گیری میکنند .از این ترانسفورماتور ها معمولاً در تابلو ها ی توضیع انرژی جریان زیاد استفاده می شود .

*ولت متر *
مقدار ولتاژ دو سر یک مولد یا مصرف کننده همواره به وسیله ی ولت متر اندازه گیری میشود . چون ولت متراختلاف پتانسیل بین دو نقطه را اندازه گیری می کند، بنابر این باید با دو سر مصرف کننده یا مولد به صورت موازی قرار گیرند ، ولت متر به دو روش مستقیم و غیر مستقیم اختلاف سطح الککتریکی را اندازه می گیرد .در روش غیر مستقیم ولت متر به دو سر مصرف کننده متصل میشود و مقدار ولتاژ را اندازه گیری می کند .در روش غیر مستقیم ولت متر به وسیله ی یک مبدل ولتاژ به دو سر مصرف کننده یا مولد متصل میشود این روش در مواردی به کار می رود که ولتاژ کار مصرف کننده ها یا شبکه بیش از حد مجاز دستگاه اندازه گیری باشد و یا این که از نظر حفاظتی نتوان ولتاژ مورد اندازه گیری را مورد سنجش قرار داد .

*کلید ولت متر *
برای اندازه گیری مقدار ولتاژ ها ی خطی و فازی در شبکه ها ی سه فاز از طریق تنها یک ولت متر ، از یک کلید ولت متر استفاده می کنند .

*ساختمان کابل ها*
کابل ها بر اساس نوع کاربردی که دارند بسیار متنوع هستند و به شکل های گوناگونی در بازار یافت می شوند. ساختمان و اجزای تشکیل دهنده ی کابل های مخابراتی کاملاً با کابل های مورد استفاده در صنعت برق فشار ضعیف تفاوت دارند ؛اما به طور کلی کابل ها همواه از دو قسمت اصلی هادی و عایق تشکیل شده اند . تفاوت کابل ها ناشی از نوع کاربردشان موجب میشود که جنس ،شکل ، سطح مقطع ئ تعداد هادی ها و عایق ها با یکدیگرتفاوت داشته باشند .این تفاوت ها موجب تقسیم بندی کابل ها می گردد.

*هادی ها*
هادی ها از سیم مسی تقریباً خالص و دارای انعطاف قابل قبول یا از آلمینیوم یا آ لیاژهای مخصوص ساخته می شوند . سطح مقطع هادی ها با توجه به مقدار جریان عبوری و نوع کاربرد ، در اندازه های گوناگون و شکل های متفاوت درست میشود.

*عایق ها *
عایق سیم ها و غلافی که روی کابل قرار می گیرد ، معمولاً
از جنس پلاستیک «P V C» «پلی ونیل کلراید» البته عایق ها ی دیگری همچون کاغذ و برخی ترکبات شیمیایی در بعضی کابل ها مخصوص مورد استفاده قرار می گیرند . این عایق باید بر اساس شرایط کاری و محیطی و نوع مصرفی که دارند، از استحکام مکانیکی و مشخصه های الکتریکی لازم بر خوردار باشند. برای جلوگیری ازاشتباه و جهت تشخیص سیم های کابل از یکدیگر ، عایق سیم های هادی را در رنگ ها ی مختلف انتخاب می کنند.

*شرایط نصب و قرار دادن کابل های برق *
کابل های با عایق و غلاف پلا ستیکی را نباید هیچ گاه در درجه ی حرارت 5- درجه ی سانتی گراد نصب و کابل کشی کرد.در صورت اجبار ،قرقره ،کابل باید چند روز قبل از نصب در محیط گرمی حدود 20 درجه ی سانتی گراد انبار شود . در هنگام کابل کشی شعاع خمش کابل ها ی پلاستیکی نباید از 15 برابر قطر خارجی کابل کوچک تر باشد.

*اتصال کابل به کابل شو *
برای اتصال کابل به مدار از کابل شو یا کفشک کابل استفاده می شود . کابل شو ها ممکن است پرسی یا قال لحیم کاری باشند .از نظر شکل ظاهری کابل شو ها شبیه فیش ها و ترمینال های اتصال هستند . معمولاً برای به دست آ وردن اتصا ل درصصد قابل اطمینان ، کلیه ی کابل شو ها را با کابل لحیم می کنند .

*بریدن کابل ونصب کابل شوبه کابل*
برای بریدن کابل وبستن کابل شو به این نکات توجه میکنیم:
1.کابل بایدبه اندازه ای بریده شودکه سرآن به راحتی به شین ها ودستگاه های محل اتصال برسد.2.قبل ازبریدن کابل بایدمحل برش علامت گذاری گرددودوطرف علائم به وسیله ی سیم یانوار بسته سپس بریده شود.3.روکش داخلی کابل باتوجه به نوع کابل شوبوسیله ی چاقوجداشود.4.هنگام لحیم کاری بایددقت کردکه لحیم رهمه ی نقاط قسمت خت شده ی کابل نفوذ کندتااتصال محکم باشد.

*کلیدهای اهرمی*
این کلیددارای انواع مختلف یک فاز،دوفاز،سه فازهستند
دراین کلیدها به وسیله ی یک اهرم به تیغه های متحرک
کلیدنیرو وارد می شودوآنهارابه کنتاکت های ثابت وصل
میکند.ازاین کلیدهابیشتردرمدارات باجریان کم استفاده می
شود.درصنعت به آن کلیدچاقویی یاکلیدکاردی می گویند،در
برخی ازاین کلیدها فیوزنیزتعبیه می شود.

*کلیدغلتکی*
این کلیدازیک استوانه ی عایق تشکیل شده است که حول
محوری به صورت غلتک دوران می کند.برروی ستوانه
نوارهای هادی ای قرارگرفته اند،که با حرکت استوانه حول
محورش کنتاکت های ثابتی رابه یکدیگروصل یاازهمدیگر
قطع می کند.

*کلیدزبانه ای*
امروزه درصنعت ازکلیدهای زبانه ای به دلیل مزایای زیاد
نسبت به دونوع دیگراستفاده ی زیادی می شود.«چون نسبت
به کلیدغلتکی عمرزیادتری داردونسبت به کلیداهرمی
جریان بیشتری راازخودعبورمی دهد»درصنعت به این کلید
«کلیدسلکتور»هم می گویند.درکلیدهای زبانه ای علاوه بر
اتصالات داخلی ممکن است درخارج نیزچندپیچ به وسیله ی
یک قطعه فلزمسی ثابت به یکدیگراتصال یابند.

*علائم اختصاری وحروف شناسایی*
علائم اختصاری برای کنتاکت هایی که درمدارات
الکتریکی ومدارات فرمان به کارمی رونداستفاده میشود
هردستگاهی که درمدارفرمان مورداستفاده قرارمی گیرد
بایک حرف لاتین شناسایی وبه وسیله ی همین حرف در
تمامی نقشه هاولیست وسایل نشان داده می شود.اگر
تعداددستگاه هادریک نقشه مشابه ازیکی بیشترباشد،دراین
صورت به دنبال حرف مشخص کننده ی دستگاه،عددنیز
می آ ورند؛مانند:Q1,Q2,Q3 ویاK2M,K1M,K2Tو.....
*شمای فنی یاتک خطی*
این نوع نقشه دیدکلی درباره ی تأسیسات برقی ارائه می دهد

*شمای مسیرجریان*
یکی ازمهم ترین نقشه هایی که درمدارفرمان استفاده
می شوند،نقشه مسیرجریان است.این نقشه علاوه براستفاده
درمونتاژکاری،درعیب یابی مدارنیزبسیارمفیداست.نقشه ی
مسیرجریان معمولاً به دو قسمت مدارقدرت ومدارفرمان
تقسیم می شود.

*نقشه ی مدارقدرت*
آن قسمت ازمدارحقیقی که انرژی الکتریکی راازشبکه
دریافت وبه مصرف کننده منتقل می کند وجریان جذب
شده ی موتورراازخودعبورمی دهد،مدارقدرت می نامند.
درنقشه های صنعتی مدارقدرت بالوازم ووسایل الکتریکی
جهت اندازه گیری وکنترل مدار،همراه هستند.

*نقشه ی سیم ها یانقشه ی خارجی*
از نقشه ی خارجی برای مشخص شدن دستگاه های
الکتریکی مانند،موتور،میکروسوئیچ،شستی و.......
استفاده می شودکه خارج ازتابلوی فرمان قرارمی گیرد
ونیزبرای اتصال آنهابه تابلوی فرمان استفاده می شود.

*نقشه ی مونتاژ*
برای اجرا وسیم کشی مدارقدرت یافرمان ،اغلب ازنقشه
مسیرجریان استفاده می شود.درتأسیسات ومدارهای
الکتریکی گسترده،علاوه برنقشه ی مسیرجریان ،ازنقشه ی
مونتاژنیز استفاده میشود .